Çörek Otu Yağı Nedir? Bilmen Gereken Her Şey

Nigella sativa (N. sativa) Güneybatı Asya, Orta Doğu, Güney Avrupa ve Kuzey Afrika'da yetişen küçük çiçekli bir bitkidir (1). Bu çalı ayrıca küçük siyah tohumlu meyveler üretir. Genellikle basitçe çörek otu olarak anılan N. sativa tohumları, çörek otu, kara kimyon, çörek otu, rezene çiçeği ve Roma kişnişi gibi birçok başka isimle anılır (2). Çörek otu yağı, N. sativa tohumlarından elde edilir ve terapötik faydaları nedeniyle 2000 yılı aşkın bir süredir geleneksel tıpta kullanılmaktadır.

Çalışmalar, astım tedavisi ve kilo vermeye yardımcı olmak da dahil olmak üzere sağlık için çok sayıda uygulamaya sahip olabileceğini düşündürmektedir. Ayrıca cilde ve saça fayda sağlamak için topikal olarak uygulanır (1, 2, 3, 4). Bu makale, çörek otu yağının olası sağlık yararlarının yanı sıra olası yan etkileri ve dozaj bilgilerini gözden geçirmektedir.

Geleneksel tıpta, çeşitli sağlık koşullarını tedavi etmek için çörek otu yağı kullanılmıştır. Sonuç olarak, bazen "her derde deva”- veya evrensel şifacı (3, 5).

Önerilen tıbbi kullanımlarının hepsinin etkili olduğu kanıtlanmamış olsa da çörek otu yağı ve bitki bileşikleri sağlık için çeşitli faydalarla ilişkilendirilmiştir.

Çörek otu yağı antioksidanlarda yüksektir- hücreleri serbest radikaller olarak adlandırılan kararsız moleküllerin neden olduğu hasara karşı korumaya yardımcı olan bitki bileşikleri (6, 7, 8, 9).

Araştırmalar inflamasyonu azaltabileceğini ve kalp hastalığı, Alzheimer hastalığı ve kanser gibi durumlara karşı koruma sağlayabileceğini gösterdiğinden, antioksidanlar sağlık için önemlidir (10).

Özellikle çörek otu yağı, güçlü antioksidan ve antienflamatuar etkileri olan timokinon açısından zengindir. Sonuç olarak, araştırmalar bu bileşiğin beyin sağlığını koruyabileceğini ve çeşitli kanser türlerinin tedavisine yardımcı olabileceğini düşündürmektedir (6,11, 12, 13).

Astım, solunum yollarınızın astarının şiştiği ve çevresindeki kasların kasıldığı, nefes almanızı zorlaştıran kronik bir durumdur (14).

Araştırmalar, çörek otu yağının ve özellikle yağdaki timokinonun, hava yolundaki iltihabı azaltarak ve kasları gevşeterek astım tedavisinde yardımcı olabileceğini göstermiştir (3, 15, 16).

Astımlı 80 yetişkinde yapılan bir çalışma, 4 hafta boyunca günde iki kez 500 mg çörek otu yağı kapsülü almanın astım kontrolünü önemli ölçüde iyileştirdiğini buldu (15).

Umut verici olmakla birlikte, astım tedavisinde çörek otu yağı takviyelerinin uzun vadeli güvenliğini ve etkinliğini değerlendirmek için daha büyük ve daha uzun çalışmalara ihtiyaç vardır.

Kesin mekanizma tam olarak anlaşılmasa da araştırmalar, çörek otu yağının obezite, metabolik sendrom veya tip 2 diyabetli bireylerde vücut kitle indeksini (BMI) azaltmaya yardımcı olabileceğini gösteriyor (17, 18 ,19).

8 haftalık bir çalışmada, 25-50 yaş arası obezitesi olan 90 kadına düşük kalorili bir diyet ve günde toplam 3 gram olmak üzere yemek başına plasebo veya 1 gram çörek otu yağı verildi (20).

Çalışmanın sonunda, çörek otu yağı alanlar, plasebo grubuna göre önemli ölçüde daha fazla kilo ve bel çevresi kaybetti. Yağ grubu ayrıca trigliserit ve LDL (kötü) kolesterol düzeylerinde önemli gelişmeler yaşadı (20).

Bu umut verici sonuçlara rağmen, kilo kaybı için çörek otu yağı almanın uzun vadeli güvenliği ve etkinliği konusunda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Diyabetli bireyler için sürekli olarak yüksek kan şekeri düzeylerinin böbrek hastalığı, göz hastalığı ve felç dahil olmak üzere gelecekteki komplikasyon riskini artırdığı gösterilmiştir (21).

Tip 2 diyabetli bireylerde yapılan birkaç çalışma, günde 2 gram ezilmiş bütün çörek otu dozunun, 2-3 ay boyunca ortalama kan şekeri düzeylerinin bir ölçüsü olan, açlık kan şekeri düzeylerini ve hemoglobin A1c (HbA1c) düzeylerini önemli ölçüde azaltabileceğini göstermektedir (22, 23, 24).

Çoğu çalışma, çörek otu tozunu kapsüllerde kullanırken, çörek otu yağının da kan şekeri düzeylerini düşürmeye yardımcı olduğu gösterilmiştir (24).

Tip 2 diyabetli 99 yetişkinde yapılan bir çalışmada, 20 gün boyunca günde 1/3 çay kaşığı (1,5 mL) ve 3/5 çay kaşığı (3 mL) çörek otu yağının, plaseboya kıyasla HbA1c düzeylerini önemli ölçüde azalttığı bulundu (25).

Çörek otu yağı, kan basıncını ve kolesterol seviyelerini düşürmedeki potansiyel etkinliği açısından da incelenmiştir.

Yüksek tansiyon ve yüksek toplam ve LDL (kötü) kolesterol seviyeleri kalp hastalığı için önemli risk faktörleridir (26).

Biri obezitesi olan 90 kadından biri ve diğeri tip 2 diyabetli 72 yetişkin üzerinde yapılan iki çalışma, 8-12 hafta boyunca günde 2-3 gram çörek otu yağı kapsülü almanın LDL (kötü) ve toplam kolesterol seviyelerini önemli ölçüde azalttığını buldu (20, 27).

Kolesterol düzeyi yüksek 90 kişide yapılan bir başka çalışmada, 6 hafta boyunca kahvaltı yaptıktan sonra 2 çay kaşığı (10 gram) çörek otu yağı tüketmenin LDL (kötü) kolesterol düzeylerini önemli ölçüde azalttığı gözlemlendi (28).

Yağ ayrıca kan basıncını düşürmeye yardımcı olabilir.

70 sağlıklı yetişkin üzerinde yapılan bir çalışmada, 8 hafta boyunca günde iki kez 1/2 çay kaşığı (2.5 mL) çörek otu yağının plaseboya kıyasla kan basıncı seviyelerini önemli ölçüde azalttığı kaydedildi (29).

Umut verici olsa da kan basıncını ve kolesterol seviyelerini düşürmede çörek otu yağı üzerine yapılan genel araştırma sınırlıdır. Optimal dozu doğrulamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Nöroinflamasyon, beyin dokusunun iltihaplanmasıdır. Alzheimer ve Parkinson gibi hastalıkların gelişiminde önemli bir rol oynadığı düşünülmektedir (12, 30).

Erken test tüpü ve hayvan araştırmaları, çörek otu yağındaki timokinonun nöroinflamasyonu azaltabileceğini düşündürmektedir. Bu nedenle, Alzheimer veya Parkinson hastalığı gibi beyin bozukluklarına karşı korunmaya yardımcı olabilir (12, 31, 32, 33).

Bununla birlikte, şu anda, özellikle beyin ile ilgili olarak, insanlarda çörek otu yağının etkinliği hakkında çok az araştırma var.

40 sağlıklı yaşlı yetişkinde yapılan bir çalışmada, 9 hafta boyunca günde iki kez 500 mg N. sativa kapsülü aldıktan sonra hafıza, dikkat ve biliş ölçümlerinde önemli gelişmeler bulundu (34).

Yine de çörek otu yağının beyin sağlığı için koruyucu etkilerini doğrulamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.

Tıbbi kullanımlara ek olarak, çörek otu yağı, çeşitli cilt rahatsızlıklarına yardımcı olmak ve saçları nemlendirmek için yaygın olarak topikal olarak kullanılır.

Araştırmalar, antimikrobiyal ve antienflamatuar etkileri nedeniyle, çörek otu yağının aşağıdakiler de dahil olmak üzere birkaç cilt rahatsızlığının tedavisinde yardımcı olabileceğini düşündürmektedir (35, 36 ,37).

akne

egzama

genel kuru cilt

Sedef hastalığı

Yağın saçı nemlendirmeye ve kepeği azaltmaya yardımcı olabileceği iddialarına rağmen, hiçbir klinik çalışma bu iddiaları desteklememektedir.

Ek olarak, çörek otu yağı hap veya sıvı halde alınabilir. Yağ ayrıca cilt ve saç üzerinde topikal olarak kullanılabilir.

Çörek otu yağının sıvı halini satın alıyorsanız, herhangi bir katkı maddesi içermeyen yüksek kaliteli bir ürün seçmeniz önerilir.

Ayrıca, takviyelerin güvenliği ve etkinliği Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından test edilmediğinden, saygın bir marka seçmek önemlidir.

Hepsi kaliteyi test eden ConsumerLabs, ABD Farmakope Konvansiyonu veya NSF International tarafından onaylanan ürünleri aramaya yardımcı olabilir.

Çörek otu yağı, biraz acı ve baharatlı olan güçlü bir tada sahiptir. Genellikle kimyon veya kekik ile karşılaştırılır. Sonuç olarak, sıvı olarak çörek otu yağı tüketiyorsanız, onu bal veya limon suyu gibi güçlü aromalı başka bir bileşenle karıştırmak isteyebilirsiniz.

Topikal kullanımlar için, çörek otu yağı cilde masaj yapılabilir.

ÖZET

Çörek otu yağı, kapsül veya sıvı halde tüketilebilir. Ancak güçlü aroması nedeniyle, yağı yutmadan önce bal veya limon suyu ile karıştırmak isteyebilirsiniz.

Çörek otu yağının sağlık için bazı faydaları olsa da halihazırda almakta olduğunuz herhangi bir ilacın yerini tutmaz.

Ek olarak, önerilen bir dozaj oluşturmak için şu anda yeterli kanıt yoktur. Sonuç olarak, çörek otu yağı kullanmadan önce sağlık uzmanınızla konuşmanız önemlidir.

Kullanım amacına bağlı olarak üzerinde çalışılan çörek otu yağı miktarları büyük farklılıklar göstermektedir.

Örneğin astımlı kişilerde 4 ay boyunca günde 1 mg çörek otu yağı kapsülü almanın ek tedavi olarak güvenli ve etkili olduğu bulundu (15).

Öte yandan, kilo vermede ve kan şekeri düzeylerini düşürmede, çalışmalar 8-12 hafta boyunca günde 2-3 gram çörek otu yağının daha yüksek dozlarda en etkili olduğunu göstermiştir ( 18 ,20 , 22, 23).

Doz, kullanıma göre değişebileceğinden, kişiselleştirilmiş doz önerileri için önce sağlık uzmanınızla görüşmeniz önerilir.

 

Yetersiz araştırma nedeniyle, şu anda önerilen bir çörek otu yağı dozu bulunmamaktadır. Kişiselleştirilmiş doz önerileri için sağlık uzmanınızla konuşmanız önemlidir.

Çörek otu yağı, çeşitli durumların tedavisine yardımcı olmak için alternatif tıpta kullanılan yaygın bir takviyedir.

Çörek otu yağını denemeden önce, çörek otu yağının alınıp alınmayacağını ve ne kadar alınacağını belirlemek için sağlık uzmanınızla randevu aldığınızdan emin olun.

 

DR. ECZ.ABDÜSSAMED AKŞİT

TIBBİ MİKROBİYOLOJİ VE PARAZİTOLOJİ UZMANI

Buradaki Bilgiler Hekim, Eczacı ve Diğer Sağlık Profesyonellerini bilgilendirmek amacıyla bilimsel makaleler referans alınarak hazırlanmıştır.

 Fitoterapi ve Aromaterapi bir uzmanlık alanıdır. Hekiminize ve Eczacınıza danışmadan buradaki bilgilerle hastalık tedavi edilemez! Bitkisel ürünler İlaç değildir. Hastalıkların teşhisi ve tedavisi için kullanılamaz!

 ‘’ Bu derlemenin tüm hakları yazara aittir. İzinsiz kopyalanamaz. Herhangi bir website ya da makale için izinsiz paylaşılamaz ‘’ pharmoils.com.tr ©

 

KAYNAKLAR :

1-Ahmad A, Husain A, Mujeeb M, et al. A review on therapeutic potential of Nigella sativa: A miracle herb. Asian Pac J Trop Biomed. 2013;3(5):337-352. doi:10.1016/S2221-1691(13)60075-1

2-Tavakkoli A, Mahdian V, Razavi BM, Hosseinzadeh H. Review on Clinical Trials of Black Seed (Nigella sativa ) and Its Active Constituent, Thymoquinone. J Pharmacopuncture. 2017;20(3):179-193. doi:10.3831/KPI.2017.20.021

3-Keyhanmanesh R, Gholamnezhad Z, Boskabady MH. The relaxant effect of Nigella sativa on smooth muscles, its possible mechanisms and clinical applications. Iran J Basic Med Sci. 2014;17(12):939-949.

4-Padhye S, Banerjee S, Ahmad A, Mohammad R, Sarkar FH. From here to eternity - the secret of Pharaohs: Therapeutic potential of black cumin seeds and beyond. Cancer Ther. 2008;6(b):495-510.

5-Khan MA, Chen HC, Tania M, Zhang DZ. Anticancer activities of Nigella sativa (black cumin). Afr J Tradit Complement Altern Med. 2011;8(5 Suppl):226-232. doi:10.4314/ajtcam.v8i5S.10

6-Akram Khan M, Afzal M. Chemical composition of Nigella sativa Linn: Part 2 Recent advances. Inflammopharmacology. 2016;24(2-3):67-79. doi:10.1007/s10787-016-0262-7

7-Yimer EM, Tuem KB, Karim A, Ur-Rehman N, Anwar F. Nigella sativa L. (Black Cumin): A Promising Natural Remedy for Wide Range of Illnesses. Evid Based Complement Alternat Med. 2019;2019:1528635. Published 2019 May 12. doi:10.1155/2019/1528635

8-Shahid F, Farooqui Z, Khan AA, Khan F. Oral Nigella sativa oil and thymoquinone administration ameliorates the effect of long-term cisplatin treatment on the enzymes of carbohydrate metabolism, brush border membrane, and antioxidant defense in rat intestine. Naunyn Schmiedebergs Arch Pharmacol. 2018 Feb;391(2):145-157. doi: 10.1007/s00210-017-1444-6. Epub 2018 Jan 4. PMID: 29302711.

9-Pham-Huy LA, He H, Pham-Huy C. Free radicals, antioxidants in disease and health. Int J Biomed Sci. 2008;4(2):89-96.

10- Zhang YJ, Gan RY, Li S, Zhou Y, Li AN, Xu DP, Li HB. Antioxidant Phytochemicals for the Prevention and Treatment of Chronic Diseases. Molecules. 2015 Nov 27;20(12):21138-56. doi: 10.3390/molecules201219753. PMID: 26633317; PMCID: PMC6331972.

11- Staniek K, Gille L. Is thymoquinone an antioxidant?. BMC Pharmacol. 2010;10(Suppl 1):A9. Published 2010 Nov 16. doi:10.1186/1471-2210-10-S1-A9

12- Farkhondeh T, Samarghandian S, Shahri AMP, Samini F. The Neuroprotective Effects of Thymoquinone: A Review. Dose Response. 2018;16(2):1559325818761455. Published 2018 Apr 11. doi:10.1177/1559325818761455

13- Mahmoud YK, Abdelrazek HMA. Cancer: Thymoquinone antioxidant/pro-oxidant effect as potential anticancer remedy. Biomed Pharmacother. 2019 Jul;115:108783. doi: 10.1016/j.biopha.2019.108783. Epub 2019 May 3. PMID: 31060003.

14- Doeing DC, Solway J. Airway smooth muscle in the pathophysiology and treatment of asthma. J Appl Physiol (1985). 2013;114(7):834-843. doi:10.1152/japplphysiol.00950.2012

15- Koshak A, Wei L, Koshak E, Wali S, Alamoudi O, Demerdash A, Qutub M, Pushparaj PN, Heinrich M. Nigella sativa Supplementation Improves Asthma Control and Biomarkers: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Trial. Phytother Res. 2017 Mar;31(3):403-409. doi: 10.1002/ptr.5761. Epub 2017 Jan 17. PMID: 28093815.

16- He T, Xu X. The influence of Nigella sativa for asthma control: A meta-analysis. Am J Emerg Med. 2020 Mar;38(3):589-593. doi: 10.1016/j.ajem.2019.11.036. Epub 2019 Nov 29. PMID: 31892440.

17- Masoud Rahmanian, Hamidreza Aghaei Meybodi, Bagher Larijani, Mohammad-reza Mohajeri-TehraniJ Diabetes Metab Disord. 2013; 12: 3. Published online 2013 Jan 8. doi: 10.1186/2251-6581-12-3

18- Heshmati, J., Namazi, N., Memarzadeh, M. R., Taghizadeh, M., & Kolahdooz, F. (2015). Nigella sativa oil affects glucose metabolism and lipid concentrations in patients with type 2 diabetes: A randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Food Research International, 70, 87-93.

19- Amin F, Islam N, Anila N, Gilani AH. Clinical efficacy of the co-administration of Turmeric and Black seeds (Kalongi) in metabolic syndrome - a double blind randomized controlled trial - TAK-MetS trial. Complement Ther Med. 2015 Apr;23(2):165-74. doi: 10.1016/j.ctim.2015.01.008. Epub 2015 Jan 14. PMID: 25847554.

20- Mahdavi R, Namazi N, Alizadeh M, Farajnia S. Effects of Nigella sativa oil with a low-calorie diet on cardiometabolic risk factors in obese women: a randomized controlled clinical trial. Food Funct. 2015 Jun;6(6):2041-8. doi: 10.1039/c5fo00316d. PMID: 26029855.

21- Mouri MI, Badireddy M. Hyperglycemia. [Updated 2021 May 10]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2021 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430900/

22- Bamosa AO, Kaatabi H, Lebdaa FM, Elq AM, Al-Sultanb A. Effect of Nigella sativa seeds on the glycemic control of patients with type 2 diabetes mellitus. Indian J Physiol Pharmacol. 2010 Oct-Dec;54(4):344-54. PMID: 21675032.

23- Kaatabi H, Bamosa AO, Badar A, Al-Elq A, Abou-Hozaifa B, Lebda F, Al-Khadra A, Al-Almaie S. Nigella sativa improves glycemic control and ameliorates oxidative stress in patients with type 2 diabetes mellitus: placebo controlled participant blinded clinical trial. PLoS One. 2015 Feb 23;10(2):e0113486. doi: 10.1371/journal.pone.0113486. PMID: 25706772; PMCID: PMC4338020.

24- Heshmati J, Namazi N. Effects of black seed (Nigella sativa) on metabolic parameters in diabetes mellitus: a systematic review. Complement Ther Med. 2015 Apr;23(2):275-82. doi: 10.1016/j.ctim.2015.01.013. Epub 2015 Feb 9. PMID: 25847566.

25- Rachman, P. N. R., & Darmawan, E. (2017, November). The efficacy of black cumin seed (Nigella sativa) oil and hypoglycemic drug combination to reduce HbA1c level in patients with metabolic syndrome risk. In IOP Conference Series: Materials Science and Engineering (Vol. 259, No. 1, p. 012018). IOP Publishing.

26- Hajar R. Risk Factors for Coronary Artery Disease: Historical Perspectives. Heart Views. 2017;18(3):109-114. doi:10.4103/HEARTVIEWS.HEARTVIEWS_106_17

27- Heshmati, J., Namazi, N., Memarzadeh, M. R., Taghizadeh, M., & Kolahdooz, F. (2015). Nigella sativa oil affects glucose metabolism and lipid concentrations in patients with type 2 diabetes: A randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Food Research International, 70, 87-93.

28- Moeen-Ud-Din, H., Murad, S., & Fatima, A. (2016). Placebo controlled study on Comparison of effects of Nigella Sativa and Nicotinic Acid along with Low Fat Diet and Physical Exercise on LDL-Cholesterol and HDL-Cholesterol.

29- Fallah Huseini H, Amini M, Mohtashami R, Ghamarchehre ME, Sadeqhi Z, Kianbakht S, Fallah Huseini A. Blood pressure lowering effect of Nigella sativa L. seed oil in healthy volunteers: a randomized, double-blind, placebo-controlled clinical trial. Phytother Res. 2013 Dec;27(12):1849-53. doi: 10.1002/ptr.4944. Epub 2013 Feb 25. PMID: 23436437.

30- Guzman-Martinez L, Maccioni RB, Andrade V, Navarrete LP, Pastor MG, Ramos-Escobar N. Neuroinflammation as a Common Feature of Neurodegenerative Disorders. Front Pharmacol. 2019 Sep 12;10:1008. doi: 10.3389/fphar.2019.01008. PMID: 31572186; PMCID: PMC6751310.

31- Velagapudi R, Kumar A, Bhatia HS, El-Bakoush A, Lepiarz I, Fiebich BL, Olajide OA. Inhibition of neuroinflammation by thymoquinone requires activation of Nrf2/ARE signalling. Int Immunopharmacol. 2017 Jul;48:17-29. doi: 10.1016/j.intimp.2017.04.018. Epub 2017 May 3. PMID: 28458100.

32- Wang Y, Gao H, Zhang W, Zhang W, Fang L. Thymoquinone inhibits lipopolysaccharide-induced inflammatory mediators in BV2 microglial cells. Int Immunopharmacol. 2015 May;26(1):169-73. doi: 10.1016/j.intimp.2015.03.013. Epub 2015 Mar 21. PMID: 25805308.

33- Radad K, Moldzio R, Taha M, Rausch WD. Thymoquinone protects dopaminergic neurons against MPP+ and rotenone. Phytother Res. 2009 May;23(5):696-700. doi: 10.1002/ptr.2708. PMID: 19089849.

34- Bin Sayeed MS, Asaduzzaman M, Morshed H, Hossain MM, Kadir MF, Rahman MR. The effect of Nigella sativa Linn. seed on memory, attention and cognition in healthy human volunteers. J Ethnopharmacol. 2013 Jul 30;148(3):780-6. doi: 10.1016/j.jep.2013.05.004. Epub 2013 May 21. PMID: 23707331.

35- Eid AM, Elmarzugi NA, Abu Ayyash LM, Sawafta MN, Daana HI. A Review on the Cosmeceutical and External Applications of Nigella sativa. J Trop Med. 2017;2017:7092514. doi:10.1155/2017/7092514

36- Aljabre, S. H., Alakloby, O. M., & Randhawa, M. A. (2015). Dermatological effects of Nigella sativa. Journal of dermatology & dermatologic surgery, 19(2), 92-98.

37- Yousefi M, Barikbin B, Kamalinejad M, Abolhasani E, Ebadi A, Younespour S, Manouchehrian M, Hejazi S. Comparison of therapeutic effect of topical Nigella with Betamethasone and Eucerin in hand eczema. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2013 Dec;27(12):1498-504. doi: 10.1111/jdv.12033. Epub 2012 Dec 1. PMID: 23198836.